First published: 10th May 2012
Τα χειρότερα θα πρέπει να αναμένουν οι Έλληνες, εάν το πολιτικό σύστημα δεν καταφέρει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να διαχειριστεί την κρισιμότητα των στιγμών. Αυτό επισημαίνει, σε αποκλειστική συνέντευξη στο Capital.gr, ο Νικολά Βερόν, Γάλλος οικονομολόγος και ανώτατο στέλεχος του ισχυρού think tank των Βρυξελλών Bruegel, του οποίου προΐσταται από τον περασμένο Απρίλιο ο Ζαν Κλοντ Τρισέ.
Ο Βερόν σημειώνει ότι τα μέτρα λιτότητας, τα οποία η Ελλάδα έχει δεσμευτεί ότι θα εφαρμόσει, είναι μονόδρομος, δεδομένου ότι δεν υπάρχει εναλλακτική οδός. Χαρακτηρίζει πρωτοφανές το πολιτικό τοπίο που διαμορφώθηκε μετά τις εκλογές και καλεί τους Έλληνες να λάβουν τις ορθές αποφάσεις.
To Bruegel καταλαμβάνει παγκοσμίως την τρίτη θέση ως προς τα think tanks με αντικείμενο την οικονομική πολιτική, σύμφωνα με την έκθεση για το 2011 του οργανισμού McGann. Την πρώτη θέση κατέχει το Peterson Institute for International Economics με το οποίο συνεργάζεται ο Νικολά Βερόν, o οποίος συμμετείχε στην ίδρυση του Bruegel.
Ο Γάλλος οικονομολόγος έχει επίσης διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης, όπως και στη αναδιάρθρωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, ύστερα από την κρίση του 2008.
Πώς σχολιάζετε το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών ;
Νομίζω ότι έχει δημιουργηθεί μία χωρίς προηγούμενο κατάσταση στην Ελλάδα. Εξωτερικοί παρατηρητές, όπως εγώ, πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά τα πράγματα, ώστε να διαπιστώσουν, εάν υφίσταται δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή είναι πρώιμο να εξάγουμε συγκεκριμένα συμπεράσματα.
Τι εκτιμάτε ότι θα συμβεί, εάν τα πολιτικά κόμματα δεν συμφωνήσουν στο σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας και εάν, κατ’ επέκταση, η Ελλάδα δεν εφαρμόσει τα απαιτούμενα μέτρα;
Tο ελληνικό πολιτικό σύστημα οφείλει να υλοποιήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Και αυτό ενώ βρίσκεται εν μέσω μίας άνευ προηγουμένου κατάστασης που είναι αποτέλεσμα των εκλογών. Νομίζω ότι το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι εάν είναι εφικτός ο σχηματισμός κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να προβλεφθεί τι μέλλει γενέσθαι, καθώς το ελληνικό πολιτικό τοπίο είναι ιδιαίτερα ρευστό.
Εκτιμώ ότι θεμελιώδες χαρακτηριστικό των νέων δεδομένων, όπως αυτά διαμορφώνονται από τη Δευτέρα, είναι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων ψήφισε, αντιδρώντας στα μέτρα λιτότητας, αλλά ταυτόχρονα επιθυμεί να παραμείνει στη ζώνη του Ευρώ.
Ένας λοιπόν, εξωτερικός παρατηρητής βρίσκει ότι οι επιθυμίες των Ελλήνων είναι απόλυτα αντιφατικές και γι’ αυτό οι εν λόγω αντιφάσεις, που κυριαρχούν στο πολιτικό σκηνικό, θα πρέπει να πάψουν να υπάρχουν.
Ας σημειωθεί ότι πριν από έναν χρόνο η Νέα Δημοκρατία τασσόταν κατά της Τρόικας, στάση που σήμερα ταυτίζεται, εν μέρει, με αυτήν των υπόλοιπων κομμάτων (σ.σ.: που τάσσονται κατά του μνημονίου). Και αναφέρομαι στο γεγονός αυτό ως ενδεικτικό του πώς μπορεί να σημειωθούν μεγάλες αλλαγές, όταν δεν υπάρχουν άλλες επιλογές.
Είναι εφικτή η επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου ή η ακύρωσή του, όπως ζητούν τα κόμματα της Αριστεράς;
Αν καταλαβαίνω καλά οι Έλληνες δεν θέλουν να εγκαταλείψουν το Ευρώ. Και βέβαια επιθυμούν να διατηρήσουν ένα καλό επίπεδο ζωής, χωρίς λιτότητα, με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, με ανεπτυγμένο τουρισμό και πολλές επενδύσεις.
Ωστόσο, αυτό «δεν υπάρχει στα χαρτιά». Δεν πρόκειται να συμβεί. Επομένως είναι απαραίτητο η Ελλάδα να πραγματοποιήσει επιλογές που δεν είναι «παιδιάστικες», δηλαδή επιλογές ενηλίκων, οι οποίες θα οδηγούν στην επίτευξη των πιο σημαντικών, για εσάς, στόχων.
Έχω την εντύπωση ότι ο πιο σημαντικός στόχος για εσάς είναι να παραμείνετε στην Ευρωζώνη, επειδή αντιλαμβάνεστε -και δικαίως- ότι ενδεχόμενη έξοδος από το Ευρώ είναι χειρότερη από το οδυνηρό φάρμακο της λιτότητας. Και κατανοεί κάποιος πλήρως ότι όσο τα μέτρα λιτότητας ενισχύονται, τόσο παγιώνεται η αντίληψη ενός φαύλου κύκλου. Υπάρχει όμως, εναλλακτική οδός;
Ξέρετε, η χρηματική βοήθεια προς την Ελλάδα δεν μπορεί να έρθει δωρεάν ούτε με τη μορφή δώρου από τις υπόλοιπες χώρες. Ο κόσμος δεν οφείλει κάτι- που θα πρέπει να δωρίσει- στην Ελλάδα. Σίγουρα, ο κόσμος οφείλει πολλά στην Ελλάδα, όπως η Δημοκρατία ή ο Διάλογος, αλλά όλα αυτά συνέβησαν πριν από πολλά χρόνια.
Επομένως, έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου;
Υπάρχει ένα ιδιαίτερα στενό περιθώριο επαναδιαπραγμάτευσης, μιας και η συμφωνία αποτέλεσε ήδη αρκετές φορές προϊόν διαπραγμάτευσης, αναφορικά, για παράδειγμα, με τους όρους αναχρηματοδότησης του χρέους. Συνεπώς, το να περιμένετε θαύματα (σ.σ.: από ενδεχόμενη επαναδιαπραγμάτευση) δεν είναι ώριμο.
Η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει αληθινό σενάριο ή λειτουργεί περισσότερο σαν απειλή προς το ελληνικό πολιτικό σύστημα;
Πιστεύω ότι είναι ένα πραγματικό σενάριο και μάλιστα ένα σενάριο καταστροφής για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη, του οποίου την πραγματοποίηση όλοι έχουν συμφέρον να αποφύγουν. Ωστόσο, όπως αποδεικνύει η ιστορία, οι καταστροφές δεν είναι απίθανο να συμβούν.
Πάντως το σύνολο των Ελλήνων φαίνεται να έχει πειστεί ότι, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όλοι κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουν πιθανή υλοποίηση του σεναρίου καταστροφής.
Επ’ ουδενί, δεν μπορεί να συμβεί αυτό, εάν οι Έλληνες συμπεριφερθούν ανεύθυνα. Για να αποτραπεί η καταστροφή, θα πρέπει και οι δύο πλευρές να επιδείξουν υπευθυνότητα. Ειδάλλως, δεν υπάρχει τρόπος ώστε τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνυπάρξουν με την Ελλάδα.